اخلاق علم و دانش در قرآن

پس از دوره روشنگری که با هژمونی عقل گرایی در غرب شکل گرفت، دانش بر اساس معیارهای تجربی، مشاهده ای، عقلانی و قابل اندازه گیری شکل گرفت. درک پوزیتیویستی از علم که پس از این دوره به عنوان پارادایم غالب مطرح شد، زمینه هایی مانند دین، هنر، ادبیات و حتی اخلاق را در چهارچوب حوزه غیرمادی قرار داد و آنها را اموری عاطفی، احساسی و بی معنی تلقی کرد.
خداوند با نازل کردن قرآن بر انسان ها منت نهاده و بدین طریق هدف خلقت را به مردم یادآوری می کند و آن ها را به تدبر در آیات تکوین امر کرده و به استفاده صحیح از توانایی ها توصیه می کند و برای دوری از خسران به عدم پیروی از هوای نفس سفارش کرده است. به همین دلیل، افراد انسانی که با انواع خطاها، کوتاهی‌ها و ناتوانی‌ها دست به گریبان هستند ، نیاز به پرورش شعور خود با محوریت قرآن دارند. گرفتار شدن در فضای علمی حاکم و کنار گذاشتن وحی و تلاش نکردن برای درک آن و عدم ارتباط با واقعیت ها، پذیرفتنی نیست.
در واقع اهمیت و ارزشی که اسلام برای علم و عالمان قائل است غیر قابل بیان است.. در قرآن، پدیده علم در بسیاری از آیات یا مستقیماً با عبارات برگرفته از مشتقات کلمه « علم »  و یا به طور غیرمستقیم با الفاظ مختلف که اهمیت و ضرورت آن را بیان می کند، مورد توجه قرار گرفته است.
در این پژوهش به اهمیتی که به علم داده شده، واژه ها و مفاهیم مرتبط با علم، رابطه علم با ذهن و جهان، انواع علم و اخلاق معرفتی، در چهارچوب قرآن پرداخته شده است. به عبارت دیگر، مقوله علم در چارچوب آیات خاصی با تکیه بر تمامیت قرآن و با روش توصیفی بررسی شده است، و هدف این است که دیدگاهی کلی در این زمینه حاصل شود. بنابراین مباحثی مثل معناشناسی و ریشه شناسی تفصیلی مفهوم علم، میزان تطابق تأکید قرآن بر علم با فهم امروزی از علم ، ماهیت تفسیر علمی و ضروری بودن یا نبودن آن، به طور خاص مورد توجه قرار نگرفته است بلکه در هرجا که ضرورت داشته به آن ها اشاره شده است.