اصلیترین عامل صلح امام حسن ؛ دنیا محوری و عدم یاری امام / The Main Factors of Peace Treaty of Imam Hassan (as); Worldliness and Lack of Help

نوع مقاله : Original Article

نویسنده

عضو و هیئت علمی جامعة المصطفی دانشیار

چکیده

< p dir="RTL">یکی از موضوعاتی که دربارة آن سخن فراوان گفته شده، مسئلة صلح امام حسن(ع) است؛ در این موضوع نظریات گوناگونی ارائه شده؛ ولی هنوز حق آن ادا نشده است؛ در این مقاله به مناسبت 25 ربیع الأول سالروز صلح عالمانه و شجاعانه امام حسن(ع) در سال 41ق، سعی می کنیم با استناد به سخنان خود حضرت، مسئله را بررسی کنیم؛ اما قبل از بیان اصل مطلب، به نکاتی اشاره می کنیم:
< p dir="RTL">1. امام مجتبی(ع) با معاویه بیعت نکرد؛ بلکه مصالحه کرد؛ آن هم صلح به معنای خاص نبود؛ بلکه به تعبیر شیخ مفید(ره) در الارشاد «هدنه» بود. 2. آتش بس امام حسن(ع) با معاویه بر اساس مصالحی انجام گرفت. متارکه و آتش بس امام حسن(ع) را شاید بتوان یکی از سخت ترین مراحل سیر امامت در دنیای اسلام نامید. این انقلابی ترین نرمش تاریخ و تحمّل رنج طاقت فرسای آن که هیچ کس جز پسر علی(ع)، آن هم توسط درک عالی ترین درجات ایمان قادر به انجامش نبود و نخواهد بود را متأسفانه غرض ورزان به قلم غرض و جاهلان به دیده جهل در پرده تحریف و ابهام پیچیده اند. با ذکر این دو نکته وارد بحث می شویم که چرا امام حسن(ع) صلح کردند؟

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ahmed b. Hanbel, Fedailu''s-Sahabe, Tahkik: Vasiyullah Muhammed Abbas, Müessesetu''r-Risale, Beyrut 1983.
Ahmed b. Hanbel, Müsned, Tahkik: Şuayb el-Arnavut, Müessesetu''r-Risale, Beyrut 1421.
Belazurî, Ahmed b. Yahya, Ensabu''l-Eşraf, Tahkik: Süheyl Zekar ve Riyad Ziriklî, Birinci Baskı: Dâru''l-Fikr, Beyrut, 1417.
Buharî, Muhammed b. İsmail, Sahihu''l-Buharî, Ebu Suheyb el-Keremî''nin editörlüğünde, Dâru''d-Düveliyye, Riyad 1419.
Cuzekanî, Hüseyn b. İbrahim, el-Ebatil ve''l-Menakir ve''s-Sıhah ve''l-Meşahir, Tahkik: Abdurrahman Ferivaî, Dâru''l-Samiî, Riyad 2002.
Dadaş Nejad, Mansur ve Tevhidîniya, Ruhullah, “Hadis-i Sulh-i İmam Hasan (a.s); Berresi ve Tahlil-i Pişguyi-i Resul-i Hoda (s.a.a) ez Sulh Miyan-i Do Guruh-i Bozorg-i Müselman”, Tarih-i Ferheng ve Temeddun-i İslamî, Beşinci Yıl, sayı 17, Kış 1393 (şemsi).
Dineverî, Ahmed b. Davud, el-Ahbaru''t-Tıval, Tahkik: Abdulmun''im Amir, Başvuru: Cemaluddin Şeyyal, el-Radıyy, Kum 1368 (şemsi).
Ebu''l-Ferec Isfehanî, Ali, Mekatilu''t-Tâlibîn, Tahkik: Seyyid Ahmed Sakar, Dâru''l-Ma''rife, Beyrut.
Eleme''l-Hüda, Ali b. Hüseyin, Tenzihu''l-Enbiya (a.s), Dâru''ş-Şerif el-Radıyy, Kum 1377 (şemsi).
Erbilî, Ali b. İsa, Keşfu''l-Ğumme fi Ma''rifeti''l-Eimme, Dâru''l-Adva, Beyrut 1405.
Hâkim Nişaburî, el-Müsterek ale''s-Sahihayn, Tahkik: Mustafa Abdulkadir Ata, Birinci Baskı: Dâru''l-Kütübi''l-İlmiyye, Beyrut 1411.
Halebî, Ali Hasan, Mevsuatu''l-Ehadis ve''l-Âsâri''d-Daifa ve''l-Mevdua, Mektebetu''l-Mearif, Riyad 1419.
Hasibî, Hüseyin b. Hamdan, el-Hidayetu''l-Kübra, el-Belağ, Beyrut 1419.
Hatayî, Ahmed b. Muhammed, Mealimu''s-Sünen, el-Matbaatu''l-İlmiyye, Haleb, 1932.
Hatib Bağdadî, Ahmed b. Ali, Tarihu Bağdad ev Medinetu''s-Selam, Birinci Baskı: Dâru''l-Kütübi''l-İlmiyye, Beyrut 1417.
Hilalî, Selim b. Kays, Kitabu Selim b. Kays el-Hilalî, Tahkik: Muhammed Ensarî Zencanî Hoinî, Dâru''l-Hadi, Kum 1405.
Hilvanî, Hüseyin b. Muhammed, Nüzhetu''n-Nazır ve Tenbihu''l-Hatır, Tahkik: Medresetu''l-İmami''l-Mehdi (af), Kum 1408.
 
Müfid, Muhammed b. Muhammed, el-İrşad fi Ma''rifeti Hucecullah ale''l-İbad, Müessesetu Âli''l-Beyt (a.s), Kum 1413.
Saduk, Muhammed b. Ali, İlelu''ş-Şerayi'', Kitabfuruşi-yi Daverî, Kum 1385.
Seyf b. Ömer, el-Fitne ve Vak''atu''l-Cemel, Tahkik: Ahmed Ratib Armuş, Dâru''n-Nefais, Beyrut 1391.
Suyutî, Abdurrahman, Tarihu''l-Hulefa, Tahkik: Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Birinci Baskı: el-Saade, Mısır 1371.
Taberanî, Süleyman b. Ahmed, el-Mu''cemu''l-Kebir, Tahkik: Hamdi Abdulmecid el-Selefî, İkinci Baskı: Mektebetu İbn Teymiyye, Kahire.
Taberî Âmulî Sağir, Muhammed b. Cerir, Delailu''l-Eimme, Bi''set, Kum 1413.
Taberî, Muhammed b. Cerir, Tarihu''l-Ümem ve''l-Müluk, Tahkik: Muhammed Ebu''l-Fadl İbrahim, İkinci Baskı, Dâru''t-Turas, Beyrut 1387.
Tabersî, Ahmed b. Ali, el-İhticac alâ Ehli''l-Lucac, Birinci Baskı: Murtaza, Meşhed, 1403.
Tabersî, Fadl b. Hasan, İ''lamu''l-Vera bi-A''lami''l-Hüda, Üçüncü Baskı: İslamiyye, Tehran, 1390.