Kur’an’da Sosyal Adalet

Document Type : Original Article

Author

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Temel İslam Bilimleri Bölümü, Tefsir Anabilim Dalı Öğretim Üyesi.

Abstract

Sosyal, toplumla alakalı olan demektir. Allah fıtraten insanı sosyal bir varlık olarak yaratmıştır. Bazıları insan ifadesinin cana yakın olmak, uyum sağlamak anlamında “Üns/الأنس” mastarından türediğini söylerler. Bu esas alındığında insanın sosyal bir varlık olduğuna ve hemcinsleriyle beraber bulunduğu zaman kıvamını bulduğuna hükmedilir. Gerçekten evrende insan gibi çok boyutlu bir toplum ve ilişki ağı kuran başka varlık hemen hemen yoktur. Tarih boyunca da bunun böyle devam etmesi sosyal ilişki kurmanın insanın fıtri yapısından kaynaklandığını söylemek mümkündür. Çünkü doğal olarak her insan yalnız başına ihtiyaçlarını gideremediği gibi psikolojik olarak da dertlerine ortak olan, sevinçlerini paylaşan bir hemcinsine muhtaçtır. Bunun gibi biyolojik ve psikolojik unsurlar zorunlu olarak insanı sosyal toplumu tesis etmeye mecbur etmiştir.
Adalet ise öz olarak dengeyi gözetmek, eşit davranmak, davranış ve yargısında hakkı gözetmek anlamındadır.
Kâinat ilahî bir kitaptır ondan gerekli dersi çıkarmak lazımdır. Kâinatta bakıldığında bütün varlıkların hassas bir denge ve ilişki ağı üzerine var edildiğini görürüz. Bu da evren ile uyumlu bir ferdin diğer toplumun fertleriyle dengeli bir ilişki içinde bulunmasını zorunlu kılmaktadır.
Kur’an’da sosyal yaşantıya önem verildiği gibi Hz. Peygamber de toplumla ilişkisini hassasiyetle en ideal bir şekilde sürdürmüştür.  Bundan Kur’an’ın insanlar arasında ayırım yapılmaması, eşit davranılması konusundaki hassasiyetini anlıyoruz..
Makalemizde Kur’an’ın sosyal yaşantıya verdiği önemi açıklamaya çalışacağız.

Keywords

Article Title [Persian]

عدالت اجتماعی در قرآن

Author [Persian]

  • پروفسور دکتر حیاتی آیدین
عضو هیأت علمی رشته تفسیرگروه علوم پایه اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه یوزونجو ییل ، وان .
Abstract [Persian]

امر اجتماعی یعنی چیزی که به جامعه مربوط می شود. خداوند انسان را فطرتاً موجودی اجتماعی آفریده است. برخی می گویند که واژه انسان از مصدر « الأنس» به معنای اُنس گرفتن و سازگاری گرفته شده است. بر این اساس می توان گفت که انسان موجودی اجتماعی است و زمانی که در کنار همنوعان خود باشد قوام خود را می یابد. در واقع، به ندرت موجود دیگری در جهان هستی وجود دارد که شبکه ای چند بعدی از جامعه و روابط را مانند انسان ها ایجاد کند. شاید بتوان گفت تداوم این امر در طول تاریخ به دلیل ساختار فطری انسان برای برقراری روابط اجتماعی است. زیرا طبیعتاً همانگونه که هر انسانی به تنهایی نمی تواند نیازهای خود را برآورده کند، از نظر روانی نیز نیازمند همنوعی است که در غم ها و شادی هایش با او شریک باشد. این قبیل عوامل بیولوژیکی و روانی انسان را وادار به ایجاد یک جامعه اجتماعی کرده است.
از سوی دیگر واژه عدالت در اصل به معنای رعایت تعادل، رفتار یکسان و رعایت حق در رفتارها و قضاوت است.
کائنات کتاب الهی است، باید از آن عبرت گرفت. وقتی به جهان هستی نگاه می کنیم، می بینیم که همه موجودات بر روی یک شبکه تعادل و رابطه ظریف خلق شده اند. و این واقعیت  ایجاب می کند که فردی که با هستی سازگاری دارد  با دیگر اعضای جامعه رابطه ای متعادل داشته باشد.
همانطور که قرآن به زندگی اجتماعی اهمیت می دهد، حضرت پیامبر نیز با حساسیت تمام  رابطه خود را با جامعه به ایده آل ترین شکل حفظ می کرد. از اینجا می توانیم متوجه حساسیت قرآن در خصوص عدم تبعیض بین مردم و لزوم  برخورد یکسان با آنها بشویم.
در این مقاله  سعی می کنیم اهمیتی را که قرآن برای زندگی اجتماعی قائل است،  بیان کنیم.
 

Keywords [Persian]

  • قرآن
  • عدالت
  • تفسیر
  • چالش های معاصر
  • اجتماع

Files

Share

How to cite

Statistics