Kozmik Makuliyet: Kelam, Logos ve Hukuk İlişkisi

Document Type : Original Article

Author

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi

Abstract

Bu yazıda kelam, logos ve hukuk kültürü arasında olan ve olması gereken ilişkiyi “kozmik makuliyet” çözümlemeye çalışacağız. Kelam ses ve harflerle oluşturulan anlamdır. Ancak kelam olması için ses ve harf yeterli değildir. Bunun için anlam da gereklidir. Dolayısıyla anlamsız kelam, kelam değildir. Logos ise hem söz hem de mantık anlamında kullanılır. O nedenle mantık ve sözün aslında aynı şey olduğu söylenebilir. Yani anlamı olan söz mantıklı olur ve böylece anlam ve anlamlılık içerir. Mantık ve anlam arasında bir ilişki zorunlu bir ilişkidir. Aslında mantık kurallı konuşma demektir. Kurallı söz ve cümle ötekinin zihninde yer bulurken kuralsız ve anlamsız sesler ötekinin zihninde yer bulmaz. Zihinler arası ilişkiyi belirleyen mantıklı ve kurallı ve dolayısıyla da anlamlı konuşmadır. Aynı şekilde insan-insan ilişkisi, insan toplum/devlet ilişkisi ve insan doğa ilişkisinin de bir logosu ve mantığından söz edilebilir ve bu durum hukuk olarak tanımlanır. İnsanın insanla ve çevresiyle ilişkisinin kurallı olması hukuktur, kuralsız olması kaostur. Kelamın ve logosun zihin dışındaki yansıması ise yine hukuktur.
Kelam ve logosun doğadaki yansımalarından bir diğeri de bilimdir. İki türlü bilim vardır. Birincisi logos öteki ise loiiktir. Logos doğadaki işleyiş bilimidir ve keşif merkezlidir.  ise mantık, matematik ve dijital bilimler gibi daha çok zihinsel kurguya dayalı ve icat merkezlidir. İlkinde yani logosta (-loji) biyoloji, fizyoloji, sosyoloji, psikoloji, nöroloji gibi doğayı ve nesneyi konu edinen bilimler alanıdır. İkincisi ise zihinsel bilimin ürünleri olan mantık, matematik, bilgisayar gibi teknoloji bilimleri alanını kapsar. 

Keywords

Article Title [Persian]

معقولیت کیهانی: رابطه کلام، لوگوس و قانون

Author [Persian]

  • دکتر مصطفی چیویک
عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه علوم اجتماعی آنکارا
Abstract [Persian]

در این مقاله سعی بر آن است تا در چهارچوب « معقولیت کیهانی» رابطه موجود بین فرهنگ کلام، لوگوس و حقوق را تحلیل کنیم. کلام معنایی است که با اصوات و حروف ایجاد می شود. به هر حال، صدا و حرف برای کلام بودن آن کافی نیست. وجود معنا نیز برای این امر لازم است. بنابراین کلامِ بی معنی، کلام نیست. از سوی دیگر « لوگوس »، هم به معنای سخن و هم به معنای منطق به کار می رود. بنابراین می توان گفت که منطق و گفتار در واقع یک چیز هستند. یعنی سخنی که معنا دارد سخنی منطقی است و در نتیجه دارای معنا و دلالت خواهد بود. رابطه بین منطق و معنا یک رابطه ضروری است. در واقع منطق به معنای سخنی قانونمند است. در حالی که کلمات و جملات منظم، جایی در ذهن طرف مقابل پیدا می کنند، صداهای نامنظم و بی معنی جایی در ذهن دیگری پیدا نمی کنند. این گفتار منطقی و منظم و در نتیجه معنادار است که می تواند در بین ذهن ها ارتباط ایجاد کند. به همین ترتیب می توان در رابطه انسان و انسان، رابطه انسان و جامعه و دولت و رابطه انسان با طبیعت از لوگوس و منطق سخن گفت و این وضعیت را به معنیِ قانون تعریف کرد. قاعده مند بودن رابطه انسان با انسان و محیط اطرافش، قانون است ولی اگر رابطه ها بدون قاعده باشد، هرج و مرج است. انعکاس و بازتاب کلام و لوگوس در خارج از ذهن نیز به معنیِ قانون است.
یکی دیگر از انعکاس ها و بازتاب های کلام و لوگوس در طبیعت، علم است. دو نوع علم وجود دارد. اولی لوگوس و دیگری منطق است. لوگوس علم عمل در طبیعت بوده و اکتشاف محور است. اما منطق، مثل ریاضیات و علوم دیجیتال بیشتر مبتنی بر تخیل ذهنی و اختراع محور است.. اولی، یعنی لوگوس حوزه علومی مانند زیست شناسی، فیزیولوژی، جامعه شناسی، روانشناسی، عصب شناسی است که به طبیعت و اشیاء می پردازد. دومی حوزه علوم فناوری مانند منطق، ریاضیات و کامپیوتر را که محصول علم ذهنی هستند، پوشش می دهد.

Keywords [Persian]

  • معقول
  • معقولیت کیهانی
  • کلام
  • لوگوس
  • منطق
  • قانون
  • علم
  • هرج و مرج
  • جهل

Files

Share

How to cite

Statistics