İmam Hasan’ın Barış Yapmasının Temel Sebebi; Halkın Dünya Tutkusu ve İmam’ı Yalnız Bırakması

Document Type : Original Article

Author

el-Mustafa Üniversitesi Öğretim Üyesi

Abstract

Uzerinde çokça durulan konulardan biri de İmam Hasan’ın (a.s) barış yapması meselesidir. Bu konuda çeşitli görüşler öne sürülmüş; fakat bu konu gerektiği şekilde ele alınmamıştır. İmam Hasan’ın (a.s) 25 Rebiyülevvel 41 (hicri) tarihinde bilgece ve cesurca yaptığı barışın yıldönümü vesilesiyle bu makalede, belgelere ve İmam’ın kendi sözlerine dayanarak bu meseleyi inceleyeceğiz; ancak meselenin esasına geçmeden önce şu hususlara işaret edelim:
1- İmam Hasan Mücteba (a.s) Muaviye’ye biat etmedi; sadece barış yaptı. Barış da bilinen anlamıyla barış anlaşması değildi. Şeyh Mufid’in (r.a) tabiriyle “hudne” yani ateşkesti:
“İmam Hasan Mücteba (a.s) Muaviye’ye güvenmiyordu. Barış önerisindeki hilesinin farkındaydı. Fakat savaşı bitirme ve ateşkesi sağlama konusunda Muaviye’nin teklifini kabul etmekten başka çaresi yoktu.”
2- İmam Hasan’ın (a.s) Muaviye ile ateşkesi birtakım maslahatlar doğrultusunda gerçekleşti. Bunlar, tıpkı İmam Ali’nin (a.s) Sakife sırasında hilafet gasp edilirken alttan alıp sabretmesi ile gözettiği maslahatlar gibiydi. Bazı kişiler zamanın ve imamet makamının şartlarını dikkate almaksızın meseleyi gerçekliğe uygun olmayan bir şekilde tahlil ediyorlar. Örneğin şöyle diyorlar: “Hüseyin bin Ali (a.s) savaş ve mücadele adamı, yani bugünün tabiriyle bir devrimciydi. Ancak İmam Hasan (a.s) karakter olarak çok halim selim biriydi ve barış ve uzlaşma yanlısıydı.” Bu sözler son derece yanlıştır. Zira İmam Hasan (a.s) eğer hicri 61. yılında olsaydı, tıpkı kardeşi İmam Hüseyin gibi kıyam eder ve aynı şekilde şehit olurdu. Aynı şekilde İmam Hüseyin (a.s) de İmam Hasan’ın zamanında ve yerinde olsaydı barış yapardı.
 
Abstract
The peace treaty of Imam Hassan (as) is one of the most important historical issues that has been talked about a lot. Various theories have been presented on this subject; but the right has not been fulfilled yet. On the occasion of the 25th of Rabi al-Awal, the wise and courageous peace treaty which Imam Hassan (AS) signed, this research intends to discover and study the causes of peace treaty by quoting his own words. In addition, several important points have been considered. A) Imam Mojtaba (AS) did not pay allegiance to Mu'awiyah; But compromised; that was not peace in its specific sense; Rather, according to Sheikh Mufid (RA) in Al-Arshad, it was a “peace agreement” (Hodna). B) The ceasefire of Imam Hassan (AS) with Mu'awiyah was based on some public interests that can be considered as one of the most difficult stages of the Imamate in the Islamic world. His conduct, as the most revolutionary compromise in the history and enduring its intolerable suffering, which no one but the son of Ali (AS) could and will be able to do, has unfortunately been distorted and obscured by the ignorant and studied with negative intentions. This research attempts to discover and examine the main factors the led to peace treaty.

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

اصلیترین عامل صلح امام حسن ؛ دنیا محوری و عدم یاری امام / The Main Factors of Peace Treaty of Imam Hassan (as); Worldliness and Lack of Help

Author [Persian]

  • س. جواد حسینی
عضو و هیئت علمی جامعة المصطفی دانشیار
Abstract [Persian]

< p dir="RTL">یکی از موضوعاتی که دربارة آن سخن فراوان گفته شده، مسئلة صلح امام حسن(ع) است؛ در این موضوع نظریات گوناگونی ارائه شده؛ ولی هنوز حق آن ادا نشده است؛ در این مقاله به مناسبت 25 ربیع الأول سالروز صلح عالمانه و شجاعانه امام حسن(ع) در سال 41ق، سعی می کنیم با استناد به سخنان خود حضرت، مسئله را بررسی کنیم؛ اما قبل از بیان اصل مطلب، به نکاتی اشاره می کنیم:
< p dir="RTL">1. امام مجتبی(ع) با معاویه بیعت نکرد؛ بلکه مصالحه کرد؛ آن هم صلح به معنای خاص نبود؛ بلکه به تعبیر شیخ مفید(ره) در الارشاد «هدنه» بود. 2. آتش بس امام حسن(ع) با معاویه بر اساس مصالحی انجام گرفت. متارکه و آتش بس امام حسن(ع) را شاید بتوان یکی از سخت ترین مراحل سیر امامت در دنیای اسلام نامید. این انقلابی ترین نرمش تاریخ و تحمّل رنج طاقت فرسای آن که هیچ کس جز پسر علی(ع)، آن هم توسط درک عالی ترین درجات ایمان قادر به انجامش نبود و نخواهد بود را متأسفانه غرض ورزان به قلم غرض و جاهلان به دیده جهل در پرده تحریف و ابهام پیچیده اند. با ذکر این دو نکته وارد بحث می شویم که چرا امام حسن(ع) صلح کردند؟

Keywords [Persian]

  • Makale
  • İslam
  • İmamet
  • Barış

References

Ahmed b. Hanbel, Fedailu''s-Sahabe, Tahkik: Vasiyullah Muhammed Abbas, Müessesetu''r-Risale, Beyrut 1983.
Ahmed b. Hanbel, Müsned, Tahkik: Şuayb el-Arnavut, Müessesetu''r-Risale, Beyrut 1421.
Belazurî, Ahmed b. Yahya, Ensabu''l-Eşraf, Tahkik: Süheyl Zekar ve Riyad Ziriklî, Birinci Baskı: Dâru''l-Fikr, Beyrut, 1417.
Buharî, Muhammed b. İsmail, Sahihu''l-Buharî, Ebu Suheyb el-Keremî''nin editörlüğünde, Dâru''d-Düveliyye, Riyad 1419.
Cuzekanî, Hüseyn b. İbrahim, el-Ebatil ve''l-Menakir ve''s-Sıhah ve''l-Meşahir, Tahkik: Abdurrahman Ferivaî, Dâru''l-Samiî, Riyad 2002.
Dadaş Nejad, Mansur ve Tevhidîniya, Ruhullah, “Hadis-i Sulh-i İmam Hasan (a.s); Berresi ve Tahlil-i Pişguyi-i Resul-i Hoda (s.a.a) ez Sulh Miyan-i Do Guruh-i Bozorg-i Müselman”, Tarih-i Ferheng ve Temeddun-i İslamî, Beşinci Yıl, sayı 17, Kış 1393 (şemsi).
Dineverî, Ahmed b. Davud, el-Ahbaru''t-Tıval, Tahkik: Abdulmun''im Amir, Başvuru: Cemaluddin Şeyyal, el-Radıyy, Kum 1368 (şemsi).
Ebu''l-Ferec Isfehanî, Ali, Mekatilu''t-Tâlibîn, Tahkik: Seyyid Ahmed Sakar, Dâru''l-Ma''rife, Beyrut.
Eleme''l-Hüda, Ali b. Hüseyin, Tenzihu''l-Enbiya (a.s), Dâru''ş-Şerif el-Radıyy, Kum 1377 (şemsi).
Erbilî, Ali b. İsa, Keşfu''l-Ğumme fi Ma''rifeti''l-Eimme, Dâru''l-Adva, Beyrut 1405.
Hâkim Nişaburî, el-Müsterek ale''s-Sahihayn, Tahkik: Mustafa Abdulkadir Ata, Birinci Baskı: Dâru''l-Kütübi''l-İlmiyye, Beyrut 1411.
Halebî, Ali Hasan, Mevsuatu''l-Ehadis ve''l-Âsâri''d-Daifa ve''l-Mevdua, Mektebetu''l-Mearif, Riyad 1419.
Hasibî, Hüseyin b. Hamdan, el-Hidayetu''l-Kübra, el-Belağ, Beyrut 1419.
Hatayî, Ahmed b. Muhammed, Mealimu''s-Sünen, el-Matbaatu''l-İlmiyye, Haleb, 1932.
Hatib Bağdadî, Ahmed b. Ali, Tarihu Bağdad ev Medinetu''s-Selam, Birinci Baskı: Dâru''l-Kütübi''l-İlmiyye, Beyrut 1417.
Hilalî, Selim b. Kays, Kitabu Selim b. Kays el-Hilalî, Tahkik: Muhammed Ensarî Zencanî Hoinî, Dâru''l-Hadi, Kum 1405.
Hilvanî, Hüseyin b. Muhammed, Nüzhetu''n-Nazır ve Tenbihu''l-Hatır, Tahkik: Medresetu''l-İmami''l-Mehdi (af), Kum 1408.
 
Müfid, Muhammed b. Muhammed, el-İrşad fi Ma''rifeti Hucecullah ale''l-İbad, Müessesetu Âli''l-Beyt (a.s), Kum 1413.
Saduk, Muhammed b. Ali, İlelu''ş-Şerayi'', Kitabfuruşi-yi Daverî, Kum 1385.
Seyf b. Ömer, el-Fitne ve Vak''atu''l-Cemel, Tahkik: Ahmed Ratib Armuş, Dâru''n-Nefais, Beyrut 1391.
Suyutî, Abdurrahman, Tarihu''l-Hulefa, Tahkik: Muhammed Muhyiddin Abdulhamid, Birinci Baskı: el-Saade, Mısır 1371.
Taberanî, Süleyman b. Ahmed, el-Mu''cemu''l-Kebir, Tahkik: Hamdi Abdulmecid el-Selefî, İkinci Baskı: Mektebetu İbn Teymiyye, Kahire.
Taberî Âmulî Sağir, Muhammed b. Cerir, Delailu''l-Eimme, Bi''set, Kum 1413.
Taberî, Muhammed b. Cerir, Tarihu''l-Ümem ve''l-Müluk, Tahkik: Muhammed Ebu''l-Fadl İbrahim, İkinci Baskı, Dâru''t-Turas, Beyrut 1387.
Tabersî, Ahmed b. Ali, el-İhticac alâ Ehli''l-Lucac, Birinci Baskı: Murtaza, Meşhed, 1403.
Tabersî, Fadl b. Hasan, İ''lamu''l-Vera bi-A''lami''l-Hüda, Üçüncü Baskı: İslamiyye, Tehran, 1390.

Files

Share

How to cite

Statistics