6.Yüzyıla Kadar Şii veEhlisünnet'in Kaynaklarda İmam Hasan’ın Barışının Maddelerine İlişkin Karşılaştırmalıİncelenmesi

Document Type : Original Article

Author

el-Mustafa Üniversitesi Öğretim Üyesi

Abstract

İslam tarihinin en önemli olaylarından biri, İmam Hasan’ın (a.s) Muaviye bin Ebu Süfyan ile barışıyla ortaya koyduğu siyasi eylemdir. Bununla ilgili mevcut rivayetlerdeki en temel sorunlardan biri, barış anlaşmasının maddelerine ilişkin haberlerdeki farklılıklar ve çelişkilerdir. Araştırmacılar, bu alanda güvenilir haberleri elde edebilmek için çeşitli yöntemler kullandılar; ancak öyle gözüküyor ki onun içeriğindeki maddeler ve taahhütlerin tahlili konusunda mezhepler arası mukayeseli araştırma yöntemi – ki muhtemelen barışla ilgili bilgiler aktaranların ve tarihçilerin mezhebi eğilimlerine hâkim olan farklılık ve karmaşanın önemli bir kısmını oluşturuyor – şimdiye kadar kullanılmamıştır.
Bu makale mezhepler arası mukayese yöntemini kullanarak barış anlaşmasının maddeleri ile ilgili haberlerin tahlilini yapmaya çalışıyor; ayrıca birbiriyle uyumlu haberleri elde ederek ve haberlere hâkim olan aykırılıkları ortadan kaldırarak ihtilafların bulunmasında tarihçilerin mezhebi haberlerinin ne ölçüde rol oynadığını değerlendiriyor. Nihayet incelemeler şunu gösteriyor ki haberlerin tarihçilerin verdiği mezhebi haberler doğrultusunda ele alınması, onlara hâkim olan aykırılıkları ortadan kaldırmakta ve elbette barışın Şii ve Sünni tarihçiler açısından ciddi farklılıklar içerdiğini ortaya koymaktadır.


Abstract
One of the most important events in the advent of Islam, perhaps the most important political action of Imam Hassan (AS), is his peace with Mu'awiyah ibn Abi Sufyan. One of the main challenges in related reports is the differences and contradictions regarding the articles of the peace treaty. Researchers have used a variety of methods to obtain reliable reports in this area; However, it seems that the method of comparative study of interfaith has not been used so far in the analysis of the materials and the obligations contained in.
This paper seeks to analyze the reports related to the articles of the peace treaty with the method of comparative study of interfaith. In Addition, while obtaining consistent reports and eliminating the divergence of the reports, attempts to evaluate the role of historians' religious orientation in the emergence of disputes. Finally, studies have shown that by re-reading the reports based on the religious orientation of the historians, the prevailing divisions over them were removed, and of course it was shown that peace is significantly different from the perspective of Shiite and Sunni historians.

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

بازخوانی تحلیلی تطبیقی مواد پیمان صلح امام حسن مجتبی علیه السّلام با معاویه در گزارش‌های منابع فریقین تا قرن ششم / A comparative Analytical Review of the Articles of the Peace Treaty of Imam Hassan Mojtaba (as) with Mu'awiyah in the Sunni and Shiite sources up to the Sixth Century

Author [Persian]

  • سیدحسین فلاح زاده
عضو و هیئت علمی جامعة المصطفی دانشیار
Abstract [Persian]

یکی از مهم‌ترین حوادث صدر اسلام و شاید مهم‌ترین کنش سیاسی امام حسن(ع)، صلح ایشان با معاویة‌بن‌ابی‌سفیان است. از اساسی‌ترین چالش‌های موجود در گزارش‌های مرتبط با آن، تفاوت‌ها و تناقض‌های حاکم بر گزارش‌های مواد پیمان صلح است. محققان برای دستیابی به گزارش‌های اطمینان‌بخش در این حوزه، از شیوه‌های مختلفی بهره برده‌اند؛ ولی به نظر می‌رسد، از شیوه مطالعه تطبیقی بین‌المذاهب در تحلیل مواد و تعهدات مندرج در آن ـ که احتمال می‌رود بخشی از تشتت حاکم بر آن ریشه در گرایش مذهبی مورخان و گزارشگران صلح داشته باشد ـ تاکنون استفاده ‌نشده است. این مقاله، در صدد برآمد تا با شیوه‌ تطبیق بین‌المذاهب، گزارش‌های مرتبط با مواد پیمان صلح را تحلیل نموده، ضمن دستیابی به گزارش‌های همسو و یکنواخت و رفع تشتت حاکم بر گزارش‌ها، میزان نقش‌آفرینی گرایش مذهبی مورخان در پیدایش اختلافات را ارزیابی نماید و در نهایت، بررسی‌ها حکایت از آن داشت که با بازخوانی گزارش‌ها بر اساس گرایش مذهبی مورخان، تشتت حاکم بر آن‌ها مرتفع گردید و البته نشان داده شد که صلح از منظر مورخان شیعه و اهل‌سنّت، تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای دارد.
 

Keywords [Persian]

  • Makale
  • Din
  • İmam
  • Barış
  • Tarih

References

Ağa Bozorg, Muhammed Hasan, (1304) ez-Zeria ila Tesanifu’ş Şia.
Belazuri, Ahmed bin Yahya bin Cabir, (1417) Ensabu’l Eşraf.
Dineveri, Ebu Hanife Muhammed bin Davud (1368) Ahbaru’t Tival.
Ebu’l Ferec İsfahani, Ali bin Hüseyin, Mekatilu’t Talibin.
El Hamavi, Yakut bin Abdullah (1414) Mucemu’l Udeba İrşadu’l Erib ilâ Mârifeti’l Edib.
Emin Amili, Muhsin, (1418) Ayanu’ş Şia.
Hoi, Ebu’l Kasım (1983) Mucemu’r- Ricalu’l Hadis ve Tafsilu’t- Tabakatu’r- Rave.
Ibn Abdulber Ebu Ömer, Yusuf bin Abdullah, (1412) el-İstiab fi Marifetu’l Ashab.
Ibn Asakir, Ali bin Hasan, (1415)  Tarih-i Medine-yi Dımeşk.
Ibn Babeveyh, (Şeyh Saduk) Muhammed bin Ali, (1375) İlelu’ş Şerai.
Ibn Kuteybe, Dineveri Ebu Muhammed Abdullah bin Müslim, (1410) el-İmame ve’s- Siyase el-Maruf bi’t- Tarihu’l Hulefa.
Ibn Saad el-Haşimi el-Basri, Muhammed bin Saad, (1410)  Tabakatu’l Kübra
Ibn Şehr Aşub Mazenderani, Muhammed bin Ali, (1379) Menakıbı Al-i Ebu Talib (a.s).
MİSBAH : Çağdaş Din Çalışmaları Dergisi
Volume 9, Issue 17 - Serial Number 17
February 2020
Pages 99-114

Files

Share

How to cite

Statistics