İmam Hasan'ın İlmî Mirası

Document Type : Original Article

Author

el-Mustafa Üniversitesi Öğretim Üyesi

Abstract

İmam Hasan (a.s), babası İmam Ali (a.s) ve dedesi Resulullah (s.a.a) gibi ilkelere bağlı prensipli bir önderdi. Onun önderlik görevlerini, şu geniş anlamlı ve çok yönlü cümlede özetleyebiliriz: "Allah'ın emri uyarınca rehberlik etme."
İmam Hasan (a.s) her ne kadar dinî ve ilkesel sebepler yüzünden halifelikten feragat etti ise de, meydanı ve Peygamberimizin (s.a.a) miras birikimini cahiliye artıklarının ellerinde yağmalanmaya bırakmadı. Tersine, üzerine devletin oturacağı ve şeriatın hükümlerinin uygulanmasına zemin oluşturacak bir altyapıyı, eğitim yolu ile geliştirmeye kendini verdiğini görüyoruz.
İmam Hasan (a.s), İslâm ümmetine sunduğu belgeler aracılığı ile zengin bir ilmî ve fikrî miras bıraktı. Bu belgeler; konuşmalar, vasiyetler (tavsiyeler), tartışmalar, mektuplar ve çeşitli bilgi dallarında söylenmiş hadisler şeklinde bize ulaşmıştır. Bu belgeler, İmam Hasan'ın (a.s) farklı türlerdeki ilgi ve gayretlerini, bilgi birikiminin geniş çaplılığını ve İslâm ümmetinin o günlerde yaşadığı fitne ve felâketler ile dolu dönemin gereklerini nasıl enine boyuna kavradığını ortaya koyuyor. Bu öyle bir dönemdi ki, Allah'ın gözetimine ve yönlendirmesine mazhar olanlar dışında kalanların çok az bir bölümü, onun özel niteliklerinin ve gereklerin bilincine varabilmişti.
Şimdi İmam'ın ilmî çalışmalarından bazı örnekleri gözler önüne sereceğiz, onun dilinde beliren ve belâgatli üslubu ile ifade ettiği veya öğrencileri ile dostlarına yönelik eğitici faaliyetlerine yansıyan kavramlardan ve ideal değerlerden bir demet seçeceğiz.
 
Abstract 
The range of unique character of the great lineage of the Prophet (PBUH), Imam Hassan al-Mujtaba (as), is so wide that its effects and signs can be seen in all works of hadith, translations (Tarajim), biography, history and manaqib. Humility, God-fearing, good relations, mutual respect and helping the poor are the prominent aspects of the life of Imam Hasan (AS). At the age of Imam Ali’s Imamate, he was one of skilled, expert figures in science and jurisprudence, who helped Amir Momenan in all scientific and judicial fields. Imam Hasan (AS) was one of those who defended the privacy of the leadership in all of his life and has actively participated in the battles of Jaml, Siffin and Nahrawan. He has taken very positive and effective steps in mobilizing people from Kufa to confront the Finat of Talha and Zubair. The painful life of Imam is full of these issues that we refer to only one dimension, which is the scientific character and position of Imam Hasan Mojtaba (AS).

Keywords

Main Subjects

Article Title [Persian]

نگاهی بر شخصیت علمی امام حسن مجتبی / Imam Hasan Mojtaba: A Brief Look into his Scientific Character

Author [Persian]

  • رمضان محمدی
عضو و هیئت علمی جامعة المصطفی دانشیار
Abstract [Persian]

دامنه شخصیّت بی مانند سبط اکبر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم امام حسن مجتبی علیه السلام آنقدر وسیع و گسترده است که آثار و نشانه های آن در تمام کتاب های حدیث، تراجم، سیره، تاریخ و مناقب فراوان به چشم می خورد. تواضع، فروتنی، خداترسی، روابط حسنه، احترام متقابل و کمک به بینوایان از ابعاد برجسته زندگی آن سرور جوانان بهشتی است. آن بزرگوار بازویی علمی، قضایی و نیرویی بسیار کارآمد برای حکومت علوی و شخص امیرمؤمنان علیه السلام بوده است. امام از جمله کسانی بود که از آغاز تا پایان به دفاع از حریم رهبری پرداخته و در جنگ های جمل، صفّین و نهروان فعالانه شرکت جسته، بلکه در بسیج نیروها از کوفه برای مقابله با فتنه طلحه و زبیر، گام های بسیار مثبت و مؤثری برداشته است. زندگی پر رنج و محنت امام، پر از این مسائل است که فقط به یک بُعد آن، که جایگاه علمی امام مجتبی علیه السلام باشد، اشاره می کنیم.

Keywords [Persian]

  • İslam
  • Din
  • İmam
  • İmamet
  • Makale

References

Ammarzade İsfahani, İmadeddin Hüseyin, Zendegi-yi İmam Hasan Mücteba, Birinci baskı, Kum, İntişarat-ı Usve, 1371.
Berki Kummi, Ali Ekber, Bamdad- Ruşen der Esrar-ı Vaguzari-yi Hilafet-i İmam Hasan (a.s) be Muaviye, Kum, Müessese-yi Matbuati-yi Novin, tarihsiz.
Deşti, Muhammed, Ferheng-i Suhenan-ı İmam Mücteba (a.s), birinci baskı Kum, İntişarat-ı Muhaddis, 1382.
El-Amili, İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s), Tercüme, İdare-yi Kull-i Merkez ve Revabıt-ı Ferhengi, Vezaret-i Ferheng ve İrşad-ı İslami, Tahran, 1369.
El-Emini en-Necefi, Abdul Hüseyin Ahmed, el-Gadir fi’il Kitab ve’l Sin Huve’l Edeb, Tahran Daru’l Kütübü’l İslamiye, 1362
Erfa Kazım, İmam Hasan Mücteba (a.s), Tahran, İntişarat-ı Feyzi, 1370.
Hadimeniş Ebulfazl, Aftab-ı Hasan, Ruykerd-i Tahlili be Zendegi-yi İmam Hasan Mücteba (a.s), Kum, Merkez-i Pejuheşha-yi İslami-yi Sada ve Sima, 1382.
İbn Esir, el-Kâmil fi’t Tarih, c. 3, s. 406. Beyrut, Daru’l- Fikir, 1398
Kaimi Ali, Der Mekteb-i Kerim-i Ehlibeyt, İmam Hasan Mücteba, Birinci baskı Tahran, İntişarat-ı Emiri, 1374.
Kureyşi, Ali Ekber, Handan-ı Vahy, Tahran, Daru’l Kitabu’l İslamiye, 1373.
Kureyşi, Bakır Şerif, Zendegi-yi Hasan bin Ali, (a.s) tercüme, Fahreddin Hicazi, Tahran, İntişarat-ı Biset, tarihsiz
Musevi Al-i İmad Mustafa, er-Revaiu’l Muhtare Suhenan-ı İmam Hasan-ı Mücteba  Hutbeha, Nameha, Kelimat-ı Kısar, tercüme Muhammed Hüseyin İtimad, Kum, Bustan-ı Kitab, 1382.
Nazari Munferid, Ali, Kıssa-yı Sulh-ı Hunin, Tarih-i Zendegi-yi Siyasi İctimai-yi İmam Hasan Mücteba (a.s) Kum, İntişarat-ı Surur, 1382.
Razi Al-i Yasin, Sulh-ı İmam Hasan (a.s) Pur Şukuhterin Nermiş-i Kahramamane-yi Tarih, tercüme Seyyid Ali Hamenei, Neşr-i Asya, 1369.
Saidi, Abbas, Savratu’ş Şia Asr-ı İmam Hasan, Tahran, İntişarat-ı Biset, 1358.
Seyyid Bin Tavus, Lehuf fi Katli et-Tefuf, Necef, Mektebe ve Taba’a Haydariye, 1369.
Şeyh Müfid, El İrşad fi Marife Hucecullah ale’l İbad, Tahkik-i Müessesetu’l Beytu’l- İhya, Teras, Kum, 1413.
Taberi Muhammed bin Cerir, Tarih-i Taberi, Tashih ve Tahşiye, Muhammed Ruşen, Tahran, Neşr-i Nov, 1368.
Tabersi Ebu Mansur, Ahmed bin Ali bin Abu Talib, el-İhticac, Necef, Menşurat-ı Daru’n Numan, 1386.
Vaiz Tebrizi Hıyabani, Ali, Vekayiul’l Eyyam der Ahvalu Muharremu’l Haram, Tahran, İslamiye, 1380.
Zemani Receb Ali, Hakayık-ı Pinhan, Pejuheş-i Zendegi-yi Siyasi-yi İmam Hasan Mücteba (a.s), Kum, Defter-i Tebligat-ı Hovze-yi İlmiye-yi Kum.

Files

Share

How to cite

Statistics